Επαγγελματική Συμβουλευτική: τι είναι, σε ποιους απευθύνεται, τι προσφέρει

Η συμβουλευτική η οποία αναφέρεται στην υποβοήθηση του ατόμου να αναπτυχθεί επαγγελματικά και να αντιμετωπίσει προβλήματα ή δυσκολίες σχετικά με την επιλογή επαγγέλματος και την ένταξή του στην αγορά εργασίας ονομάζεται Επαγγελματική Συμβουλευτική (Career Counselling) και συχνά ταυτίζεται/περιλαμβάνει τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό και τη Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας.
Ο Επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί πεδίο εφαρμογής πολλών επιστημών ψυχολογίας Παιδαγωγικής οικονομίας κοινωνιολογίας κ.ά. Είναι το σύνολο των ενεργειών που πραγματοποιούνται με τρόπο οργανωμένο και συστηματικό από επιστήμονες με ειδική κατάρτιση, οι οποίες αποσκοπούν στην υποβοήθηση του ατόμου να πάρει μόνο του τις πιο κατάλληλες για τον εαυτό του αποφάσεις όσον αφορά την επαγγελματική του ζωή και την προετοιμασία του για αυτήν. (Μ. Κασσωτάκης).
Αντίστοιχα, η Συμβουλευτική Σταδιοδρομίας αναφέρεται στην επαγγελματική εξέλιξη, μέρος της οποίας μπορεί να είναι η αλλαγή καριέρας και περιλαμβάνει την υποστήριξη που παρέχεται στα άτομα, τα οποία ήδη βρίσκονται ενταγμένα σε κάποιο επάγγελμα και στην αγορά εργασίας. Δημιουργείται από ό,τι κανείς επιλέγει ή δεν επιλέγει, εμπεριέχει δε, όχι μόνο τα επαγγέλματα, αλλά και διάφορα επαγγελματικά και μεταεπαγγελματικά ζητήματα, όπως επίσης, και την ενοποίηση της εργασίας με άλλους ρόλους: οικογένεια, κοινότητα, ελεύθερο χρόνο. (Δ. Σιδηροπούλου – Δημάκου)

Οι ωφελούμενοι από τις υπηρεσίες της Επαγγελματικής Συμβουλευτικής είναι:

• Μαθητές
• Φοιτητές και Σπουδαστές
• Άνεργοι που επιθυμούν να ενταχθούν ή να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας
• Εργαζόμενοι οι οποίοι ενδιαφέρονται για τη δια βίου διαχείριση της σταδιοδρομίας τους και για τις αλλαγές στην καριέρα τους
• Γονείς για να βοηθηθούν στο να κατανοήσουν βαθύτερα τις ανάγκες των εφήβων και να τους στηρίξουν ουσιαστικά στις αποφάσεις τους.
• Ειδικές ομάδες του πληθυσμού που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό (ΑΜΕΑ, μετανάστες, φυλακισμένοι κλπ)
Ακόμα:
Ηλικιωμένοι και άτομα με αρκετό ελεύθερο χρόνο στους οποίους παρέχεται συμβουλευτική ζωής, η οποία αποτελεί μέρος της επαγγελματικής συμβουλευτικής

Τα στάδια της επαγγελματικής συμβουλευτικής

Στάδιο 1: Αρχική διαγνωστική αξιολόγηση, σύναψη συμβολαίου, διερεύνηση
Στάδιο 2: Διευκόλυνση της αυτογνωσίας του πελάτη, της περιβαλλοντογνωσίας, της αξιολόγησης της φύσης του προβλήματος, του καθορισμού των στόχων, της παραγωγής ενναλακτικών λύσεων
Στάδιο 3: Λήψη απόφασης, δράση και τερματισμός της διαδικασίας

Τρόπος υλοποίησης

Συνοπτικά θα λέγαμε, ότι:
Η Εκπαιδευτική Συμβουλευτική υλοποιείται σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο.
Σε κλίμα αποδοχής, οικειότητας και εμπιστευτικότητας, ο πελάτης ενθαρρύνεται να εκφράσει τα συναισθήματά του, λαμβάνει πληροφορίες για τον εαυτό του, για τη φύση των διάφορων επαγγελμάτων και των συνθηκών εργασίας. Ωστόσο, είναι ο ίδιος υπεύθυνος να αναζητήσει σχετικές πληροφορίες με την κατεύθυνση του συμβούλου προς τις διαθέσιμες πηγές.
Την ευθύνη της λήψης απόφασης την έχει ο πελάτης,. Ο σύμβουλος είναι υπεύθυνος να διευκολύνει τη διαδικασία, εστιάζει στη λύση του προβλήματος και όχι στο πρόβλημα, ενώ αναγνωρίζεται η αλληλεξάρτηση των προβλημάτων και η ανάγκη για εξέταση των προσωπικών ζητημάτων.
Για την επίτευξη των πιο πάνω αξιοποιούνται κατά περίπτωση τεχνικές όπως:

Τεχνικές και πηγές συγκέντρωσης ατομικών πληροφοριών/διάγνωσης, (Ψυχομετρικά μέσα , συνέντευξη, παρατήρηση κλπ)
Ψυχοδραματικές-Προσομοιωτικές τεχνικές (παιχνίδι ρόλων, τεχνική του «διπλού εγώ» κλπ)
Ανάπτυξη υπευθυνότητας
Ενίσχυση
Τεχνικές σκέψης στοχασμού και φαντασίας
Συμβουλευτική μέσω της τέχνης κλπ

Τι προσφέρει η Επαγγελματική Συμβουλευτική

Σε ένα κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον που διαρκώς μεταβάλλεται και απαιτεί, με τις ανάγκες του ατόμου διαρκώς να αυξάνονται, η Επαγγελματική Συμβουλευτική κρίνεται όσο ποτέ απαραίτητη προσφέροντας:

Αυτογνωσία: γνώση ικανοτήτων, δεξιοτήτων
Περιβαλλοντογωσία: γνώση του χώρου της εκπαίδευσης και της αγοράς εργασίας καθώς και των εκπαιδευτικών, επαγγελματικών ευκαιριών που υπάρχουν
Ανάπτυξη δεξιοτήτων αναζήτησης και αξιολόγησης επαγγελματικών και εκπαιδευτικών πληροφοριών
Ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης απόφασης
Γνώση του ρόλου που παίζει ο ελεύθερος χρόνος στη ζωή μας
Αποτελεσματικό σχεδιασμό της σταδιοδρομίας
Ανάπτυξη της προθυμίας συνεχούς προσαρμογής στο περιβάλλον και της διάθεσης για συνεχή μάθηση
Αξιοποίηση των προσωπικών και κοινωνικών στόχων